Stilstand in leersysteem maakt alle jongeren kwetsbaar

Onderwijs-en opleidingverstrekkers hebben veel kritiek op het duaal leren waarbij jongeren ervaring opdoen op de werkvloer. Kwetsbare jongeren gaan uit de boot vallen. Moeten we het duaal leren daarom afzwakken? Dan maken we onze jongeren allemaal kwetsbaar. 

Een eerste vraag bij leren is waar we met leersystemen naartoe willen. Veel hervormingen worden afgevinkt in functie van de bijdrage die ze leveren aan het halen van bepaalde kwalificaties. De vraag is of dat wel het juiste uitgangspunt is. Moeten beleidsmakers niet op de lange termijn kijken? Statistieken geven een indicatie maar ze zijn een momentopname op het einde van een schooljaar. Diploma’s blijven dominerend in succesverhalen, maar de vraag is of dat zo blijft. Essentieel is dat leersystemen jongeren voorbereiden en wapenen.

Meer en meer studies tonen aan dat de noodzakelijke competenties razendsnel wijzigen. Het is van groot belang dat toekomstige werknemers competenties snel kunnen aan- en afleren. Dat betekent ook dat er op diploma’s een houdbaarheidsdatum staat. Initiatieven als CoderDojo spelen daar al op in door jongeren competenties waar op de arbeidsmarkt veel vraag naar is in hun vrije tijd aan te leren.

Bovendien zijn nog niet alle jobs van de toekomst gekend. Probeer maar eens het disruptieve effect van technologieën als kunstmatige intelligentie, blockchain en virtuele realiteit te voorspellen. Het ene scenario ziet enkel de gestandaardiseerde jobs verdwijnen. Het andere voorspelt het einde van alle jobs. Nog een ander ziet vooral de aard van de jobs veranderen.

Daarom willen we naar leersystemen die succesverhalen blijven creëren en die het tempo van een steeds veranderende markt kunnen volgen. Afgelopen week publiceerde McKinsey nog een rapport over de impact van nieuwe technologieën op het aantal jobs. Beleidsmakers kregen een niet mis te verstane boodschap mee: ‘Onderwijs en train voor het werk van de toekomst, heroriënteer leersystemen, gebruik technologie als hefboom voor levenslange leersystemen, benadruk levenslang leren en support-on-the-job.’

Behoudsgezinde kramp

Duaal leren komt tegemoet aan die uitdagingen. Jongeren komen in contact met werkplekken waar ze competenties aanleren die direct toepasbaar zijn op de arbeidsmarkt. Sterke systemen van duaal leren zijn bovendien heel voordelig in het kader van het levenslang leren. Uit een studie van Herman van de Werfhorst van Universiteit Amsterdam blijkt dat landen met sterke systemen van duaal leren werknemers beter wapenen. Er werd aangetoond dat het remmende effect van een beroeps- of technische opleiding zich doorheen de loopbaan nagenoeg niet manifesteert in landen met sterke duale systemen. Dat zou worden verklaard door het feit dat een sterk systeem van duaal leren jongeren ‘leert leren’ op de werkplek en dat die leerintentie doorheen de loopbaan behouden blijft.

Duaal leren niet in de markt zetten als een sterk leersysteem komt dus niemand ten goede. Als de toekomst onzeker is, is onze beste verdediging niet een behoudsgezinde kramp maar een flexibel systeem dat iedereen in staat stelt levenslang te leren.

Door Vicky Dekocker