30% meer mensen naar OCMW voor extra financiële steun

In 2017 kregen in Vlaanderen bijna 100.000 mensen financiële steun van het OCMW omdat ze basiskosten als huur, energie of medische zorgen niet konden betalen, de zogenaamde ‘aanvullende steun’. Het gaat om een stijging met 30% op vijf jaar tijd. Het is een van de manieren waarop lokale besturen trachten te helpen maar om armoede in de kiem aan te pakken is extra inzet van alle overheden nodig. Lokaal moet armoedebestrijding de komende zes jaar een echte prioriteit zijn; de VVSG roept haar leden op er in de nieuwe beleidsplannen sterk op in te zetten. Ze vraagt de federale en Vlaamse overheden om de laagste inkomens op te trekken tot de Europese armoedegrens en samen met de lokale besturen meer werk te maken van een betaalbaar en degelijk woningaanbod.

Stijgende energie- en huurprijzen

Naar schatting 97.139 mensen kregen van het OCMW in 2017 een aanvullende steun bovenop hun uitkering of loon. In 2012 waren dit er nog 74.800, een stijging dus met 30% op vijf jaar tijd. Dat blijkt uit de OCMW-barometer van de VVSG die peilt naar de OCMW-dienstverlening. Meer mensen met een te laag inkomen, een private huurmarkt met te hoge prijzen en te weinig kwaliteit in het segment waar mensen in armoede op aangewezen zijn, en stijgende energieprijzen zijn belangrijke oorzaken voor de toename van de hulpvragen. Mensen hebben problemen om rond te komen en krijgen de huur of energie- of schoolfactuur niet betaald, vaak omdat hun inkomen te laag is. ‘900 euro per maand is voor een alleenstaande te weinig, zeker als je ook op de private huurmarkt moet huren. Deze mensen geraken zeer snel in de schulden,’ zegt Karen Thewissen van het OCMW van Aalter.

Meer tweeverdieners en multi-problem

Een job geeft niet altijd voldoende zekerheid. De laatste jaren kloppen meer mensen met een loon aan, zeggen de OCMW’s. ‘Ook tweeverdieners die niet rond komen, niet zozeer omdat ze hun geld niet kunnen besteden, maar omdat ze geen groot inkomen hebben en kinderen hebben op school of in de kinderopvang,’ aldus Thewissen. Voor wie weinig kan sparen is een kleine tegenslag vandaag voldoende om in de problemen te komen met de facturen. Soms hebben ze eenmalig een financieel duwtje in de rug nodig, soms gedurende heel wat jaren. De profielen van de cliënten worden ook steeds gevarieerder, de dossiers complexer en heel wat multi-problem situaties. ‘Een begeleiding is zelden nog eenvoudig, en zo goed als altijd erg belastend voor de maatschappelijk werkers,’ bevestigt ook Koen Dresselaers van het OCMW van Leuven.

Lokale verschillen

Aanvullende steun gaat hoofdzakelijk naar basiskosten als huur, energie en water, gezondheid of onderwijs. OCMW’s putten hiervoor vaak uit lokale middelen, waardoor de bedragen van gemeente tot gemeente verschillen. Die financiële hulp is nu een laatste redmiddel om mensen toch ietwat menswaardig te laten leven, maar wie hulp vraagt, begrijpt vaak niet dat de steun afhankelijk is van de plaats waar men woont. ‘Veel beter zou zijn dat hun inkomen op zichzelf zou volstaan om basiskosten te betalen. Dit is een verantwoordelijkheid van de Vlaamse en federale overheid’, aldus Wim Dries, voorzitter van de VVSG. ‘Lokaal komt er zo ruimte vrij om armoede te bestrijden met hulpverlening die inspeelt op complexe problemen, een doorgedreven activeringsbeleid, dienstverlening waar ook kwetsbare gezinnen terecht kunnen, degelijke en betaalbare huisvesting….’ De VVSG roept de lokale besturen op om daar in de komende bestuursperiode verder sterk op in te zetten.

Maatregelen nodig van centrale overheden

De VVSG vraagt ook heel wat maatregelen van de federale en Vlaamse overheid, zoals

• een verhoging van de laagste inkomens en uitkeringen tot minstens de Europese armoedegrens, waarbij werken steeds aantrekkelijker moet zijn dan het genieten van een uitkering;
• de lokale besturen, de sociale huisvestingsmaatschappijen en de sociale verhuurkantoren (SVK’s) nog meer ondersteunen om goede en betaalbare woningen op de markt te brengen;
• de uitbreiding van de huursubsidie en –premie voor wie moeite heeft de huur te betalen op de private markt (zo’n 30% van de private huurders);
• de versterking van de sociale diensten van de OCMW’s om mensen met (complexe) problemen nog beter te begeleiden en oplossingen te zoeken.

‘Er zijn al inspanningen geleverd maar om de armoede te stoppen zal iedereen bereid moeten zijn om een versnelling hoger te schakelen. De lokale besturen kunnen de gaten niet alleen dichtrijden,’ stelt de VVSG.

Meer info: Nathalie Debast, Verantwoordelijke Perszaken VVSG, 0497/31.80.77.