Nieuwe algemeen en financieel directeur spilfiguren voor sterk lokaal beleid

Vandaag nemen alle gemeenten en OCMW’s afscheid van hun secretaris en financieel beheerder: vanaf 1 augustus staat in elke gemeente één algemeen directeur aan het hoofd van gemeente én OCMW samen en is één financieel directeur verantwoordelijk voor beide organisaties. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober verkiezen we in alle Vlaamse gemeenten nieuwe gemeenteraden en die vormen lokaal meteen ook de OCMW-raad. Het schepencollege vormt vanaf 1 januari 2019 ook het dagelijks bestuur van het OCMW. De OCMW-voorzitter verdwijnt. Gemeente en OCMW zullen voortaan één organogram, één managementteam, één meerjarenplan en één jaarrekening hebben.

Burgergerichte benadering

Deze integratie van beide lokale besturen moet een beter lokaal sociaal beleid op poten zetten. Maar het is ook een hefboom om een veel ruimere dynamiek op gang te trekken en veel meer te doen. De burger verlangt dit ook. Een burger is niet gebaat bij parallelle besturen met telkens andere regels en gewoonten. De burger wil een buurt waar hij aangenaam kan wonen en leven. De burger bekijkt het beleid vanuit zijn persoonlijke perspectief en dit op alle vlakken: wonen, werken, vrije tijd, welzijn, mobiliteit, publieke ruimte, …allemaal gemeentelijke beleidsdomeinen. Hier liggen tal van kansen voor de gemeenten, want door beleid te voeren rond datgene wat de burger bezighoudt, zorgt de gemeente ook mee voor de realisatie van de sociale grondrechten. Dit is een bredere invulling van het recht op een menswaardig bestaan, dat al meer dan 40 jaar de drijfveer is van de OCMW’s op vlak van zorg en welzijn. Dat dit voortaan samen met de gemeente gebeurt vergroot de slagkracht van het lokaal bestuur en komt de burgers ten goede. Deze beweging sluit aan bij de tendens om lokale besturen meer verantwoordelijkheden en sturingsmogelijkheden te geven. Lokaal houdt men de vinger aan de pols en voelt men goed aan wat er leeft en wat de problemen zijn. Deze burgergerichte benadering is een sterke troef.

Kansen voor burgers en lokale besturen

De kansen om een meer geïntegreerd beleid te voeren en samen te werken liggen voor het grijpen. Een sociale woonwijk renoveren samen met de sociale huisvestingsmaatschappij en tegelijkertijd de buurt opwaarderen met groenvoorzieningen en outdoor-sportmogelijkheden, kinderen en jongeren betrekken om buitenspeelruimte te creëren en veilige fietsroutes naar school te garanderen, dat geeft pas dynamiek in een buurt. Buurten die het veilige nest bieden waar mensen naar op zoek zijn. Buurtgerichte zorg speelt in op de sociale noden van bewoners en wijst de weg naar de juiste organisaties. Deze aanpak leidt tot innovatie.

Nieuwe spilfiguren

Het is de aanpak waar lokale besturen vandaag voor willen tekenen, maar die komt niet vanzelf. Sterke politici die een krachtig lokaal beleid willen voeren op alle fronten met integrale projecten hebben een professionele organisatie nodig met een sterk management. De algemeen directeur en de financieel directeur zijn vanaf nu de spilfiguren. Ze zullen op korte termijn het hogere ambitieniveau moeten waarmaken van de nieuwe politieke klasse die er straks aankomt.

Beleid maak je samen

Lokaal beleid wordt zo ook per definitie participatief beleid. Burgers, verenigingen, sportclubs, handelaars, mensen in armoede…allemaal lokale spelers die terecht inspraak wensen bij het beleid. De gemeenteraad is de spil van de lokale democratie, maar ook andere mensen willen inspraak, binnen en buiten de formele adviesraden. Dit veronderstelt een open houding bij zowel de organisatie als de politici. Beleid maak je samen. ‘Het zijn altijd dezelfde die komen zeggen wat ze ervan vinden’ is geen excuus meer om zelf op zoek te gaan naar de moeilijk te bereiken groepen. Een recente bevraging (VVSG, 2017) bij burgemeesters en OCMW-voorzitters wees uit dat ze de bevolkingsgroepen die niet of nauwelijks van zich laten horen, vooral de mensen in armoede, meer willen horen. De VVSG is ervan overtuigd dat een stevig lokaal beleid niet zozeer met structuren en organisatievormen te maken heeft, wel met politieke keuzes die men lokaal maakt.

Sterke managers en een performante organisatie

Een sterk lokaal beleid vergt lokale politici die muren slopen. Die samenwerkingen aangaan en inspelen op de noden van alle bevolkingsgroepen. Die doelstellingen en acties uitwerken om dit beleid vorm te geven. Die er de nodige mensen en middelen voor uittrekken om dit beleid te realiseren. En ambitieuze politici hebben sterke managers nodig. De algemeen directeurs zullen een performante organisatie moeten op poten zetten die in staat is het beleid te voeden, te ondersteunen en uit te voeren in ijzersterke projecten met tijdslijnen en budgetten. Een organisatie die glashelder is in haar ambities en haar resultaten. Een organisatie die sterk gericht is op samenwerking: met de politici, met de diensten van gemeente en OCMW, met de burgers en de vele lokale spelers. Ze zullen dit doen in duo met de financieel directeurs en samen met hun managementteam.

Dat is de ware inzet van de gemeenteraadsverkiezingen op 14 oktober: resoluut kiezen voor politici die gaan voor een sterk en breed lokaal beleid, ondersteund door een professioneel management. We wensen hierbij alle algemeen directeuren, alle financieel directeuren en hun adjuncten alle succes toe.

Mieck Vos, algemeen directeur Vereniging Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG)
Piet Van Schuylenbergh, directeur afdeling OCMW’s bij de VVSG