Aangenaam fietsen vraagt meer dan zone 30. Fix the Mix!

Verkeersdrukte is niet enkel lastig voor fietsers, het tast ook de veiligheid en de kwaliteit van de buurt aan. De vraag naar veilige fietsroutes stijgt, vooral op de korte afstanden binnen de kernen van steden en gemeenten. De aanleg van fietspaden op hoofdwegen is aangewezen, maar in woonbuurten is dat niet altijd haalbaar. Fietsen in gemengd verkeer vraagt weinig en traag gemotoriseerd verkeer. Dan is het een goed en veilig alternatief. Daarom roept Fietsberaad Vlaanderen* gemeenten op om werk te maken van 'Fix the Mix', een concrete aanpak die gemeenten aanzet om keuzes te maken die leiden tot veilige, gezonde en sociale wijken waar het ook fijn fietsen is. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) reageert alvast positief maar vraagt voldoende financiële stimulansen om de fietsveiligheid te verbeteren.

Overal fietspaden: niet aangewezen, niet haalbaar

Te veel en te snel verkeer tast op veel vlakken de kwaliteit van de buurt aan. Fietsers voelen zich niet veilig, voetgangers vinden het allesbehalve aangenaam, aan de schoolpoort loopt het strop... Bewoners en bezoekers ondergaan lawaai, een slechte luchtkwaliteit en stress. Kinderen, ouderen en wie minder mobiel is, kunnen of durven zich moeilijk alleen verplaatsen. Hierdoor grijpen buurtbewoners nog vaker naar de auto, ook voor korte verplaatsingen. Er ontstaat een vicieuze cirkel waardoor de hele buurt aantrekkingskracht verliest. Nochtans wil 70% van de Vlamingen betere fietsroutes, vooral op de korte afstanden binnen de kernen van steden en gemeenten (Bron: FietsDNA). Dat betekent niet dat een fietspad altijd en overal de oplossing is. Vaak is het zelfs niet aangewezen en/of financieel niet haalbaar. Gemengd verkeer kan wel in straten met weinig en traag gemotoriseerd verkeer. Het project “Fix the Mix” van Fietsberaad Vlaanderen biedt een duidelijke kader én stimuleert gemeenten om daar actief mee aan de slag te gaan,’ stelt Jan Vermeulen, burgemeester van Deinze en voorzitter van Fietsberaad.

Niet alleen fietspaden, ook meer MIX-wijken

Fietsberaad Vlaanderen roept gemeenten op om in te zetten op MIX-wijken, wijken waar het prettig en veilig fietsen is zonder fietspaden. Dat kan een zuivere woonwijk zijn, een meer gemengde wijk of een stadscentrum of dorpskern. Resultaat van die aanpak is een gebied waar het fijn vertoeven is met een prettige mix van activiteiten op straten en pleinen. ‘We bieden gemeenten een kader dat hen uitnodigt om de situatie ter plekke te meten, te analyseren en keuzes te maken: komen meer dan 3.500 auto voorbij per etmaal, leg dan een fietspad aan. Zeker op hoofdwegen is dat de juiste keuze. Maar in woonbuurten herbekijk je beter de verkeerscirculatie: zorg er voor gemengd verkeer in zone 30 en weer ook zwaar verkeer en bussen,’ aldus Vermeulen.

Wie de principes van Fix the Mix toepast, ziet meteen het effect. Lieven Dehandschutter, burgemeester van Sint-Niklaas: ‘Clementwijk 2 hebben we ontworpen als een autoluwe wijk waar fietsers en voetgangers voorrang krijgen. De woonvelden zijn wel bereikbaar voor auto’s maar kriskras verkeer door de wijk is niet mogelijk. Hierdoor krijgt de publieke ruimte een uitgesproken verblijfskarakter met veel aandacht voor groen.’

Veel gemeenten zijn op zoek naar een degelijk instrument. Danny Vangoidtsenhoven, burgemeester van Huldenberg: ‘Je kan in Huldenberg prachtig fietsen maar toch nemen te veel mensen de auto, uit gewoonte of omdat ze denken dat het onveilig is. Een gemeente kan wel maatregelen nemen maar vaak gebeurt dat nog op het gevoel. De Fix the Mix-aanpak is theoretisch onderbouwd en helpt je zo de juiste maatregelen te nemen, ook in een meer landelijke gemeente.’

Dat veilig fietsen niet per definitie samengaat met de aanleg van fietspaden, weten ze in fietsgemeente Bonheiden: ‘We creëerden een traject van fietsstraten waarin we aan de automobilist duidelijk maken dat de fietser op de eerste plaats komt. We deden dat zonder veel budget, wel met verf en kleine ingrepen in de verkeerscirculatie. Een ondersteunende aanpak naar kinderen zorgde voor veel meer fietsgebruik in onze gemeente,’ stelt Guido Vangenee, burgemeester in Bonheiden.

Gemeenten hebben baat bij een helder instrument, bevestigt ook Mieck Vos, algemeen directeur van de VVSG, al wijst ze ook op de nood aan gerichte financiële stimulansen om lokaal de fietsveiligheid te verbeteren. ‘Niet alleen voor de aanleg van fietspaden, maar ook voor maatregelen waarvan we weten dat ze de fietsveiligheid verbeteren op routes met gemengd verkeer.’

Studiedag Fix the Mix 

Op dinsdag 4 december 2018 organiseert Fietsberaad Vlaanderen in Sint-Niklaas de studiedag ‘Fix the Mix’. Daar stelt ze haar concrete aanpak rond veilig fietsen in gezonde buurten voor. Zowel experts uit de mobiliteitswereld als experts uit de gezondheidssector ruimtelijke ordening, milieu & klimaat en sociale cohesie komen uitgebreid aan bod. Ook pers is welkom om er meer te horen over de voorstellen van Fietsberaad en de aanpak in de gemeenten.

Meer info:

- Wout Baert, coördinator Fietsberaad, 0478/29.26.34

- Nathalie Debast, VVSG-persverantwoordelijke, 0497/31.80.77

*Fietsberaad Vlaanderen

Fietsberaad Vlaanderen is een kenniscentrum voor fietsbeleid en in brede zin voor elk beleid dat het fietsen stimuleert. De doelstelling van het Vlaamse fietsberaad is de ontwikkeling, verspreiding en uitwisseling van praktijkgerichte kennis voor fietsbeleid. Fietsberaad Vlaanderen ondersteunt alle overheden en hun partners om de dynamiek in hun fietsbeleid te versnellen.