Lokaal voedselbeleid in de lift in steden en gemeenten

Meer dan de helft van de gemeenten (52%) wil de komende jaren inzetten op lokaal voedselbeleid. Het gaat dan om het stimuleren van een lokaal voedselproces zonder al te veel tussenstappen (79%), het promoten van gezonde voeding (67%) en het vermijden van voedselverlies (64%). In 1 op 5 gemeenten is al sprake van een lokale voedselstrategie met allerlei maatregelen. Dat blijkt uit een bevraging die de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten deed bij haar leden. Deze evolutie past in een wereldwijd inzicht dat steden en gemeenten een rol spelen in het verduurzamen van voedsel.

Lokaal de puzzel leggen

Mensen zijn meer en meer bezig met wat ze eten: Is het gezond? Wordt het dicht bij ons verbouwd? Wat gebeurt met voedsel dat niet wordt verkocht...? ‘Steden en gemeenten spelen hierop in door een antwoord te geven op tal van uitdagingen: een eerlijke prijs voor de boeren, lokale productie, gezonde en betaalbare voeding, geen voedselverspilling, versterken van de relatie tussen stad en platteland,…, aldus Wim Dries, voorzitter van de VVSG. Lokale boeren kunnen maximaal worden ingezet, voedseloverschotten worden ingezameld en geherwaardeerd tot nieuwe producten, streekproducten worden nog meer een uithangbord voor een regio… ‘Zo zocht de Stad Geraardsbergen samen met Foodlab naar een oplossing voor de wei die overblijft na het maken van mattentaarten. Een nieuw, hartig kaasje in een jasje van bijenwas is hiervan het resultaat; niets gaat nog verloren,’ aldus Maxime Willems van Foodlab.

Van boer tot bord

Heel wat gemeenten focussen in hun beleidsplannen op het verminderen van de tussenstappen tussen de productie en consumptie van voedsel, de zogenaamde korte keten. Rechtstreeks bij de boer kopen biedt voordelen voor de boer én voor de klant. De consument weet waar het eten vandaan komt, hoe het geproduceerd is, producten zijn vers en op maat van de seizoenen. De boer ontvangt een eerlijke prijs. ‘Boeren kunnen hun producten ook zelf aan de man brengen, maar het helpt als de gemeente dit mee mogelijk maakt en ondersteunt. Dat kan door gemeentelijk grond ter beschikking te stellen, door boerenmarkten te organiseren, door met de handelaars af te spreken dat ze ook lokale producten aanbieden, door te sensibiliseren,…‘ aldus Dries. Lokale besturen kunnen ook grond ter beschikking stellen van boeren. ‘Zo gaan we in Lanaken ongeveer 4 hectare via De Landgenoten ter beschikking stellen van een biologisch landbouwbedrijf dat zich richt op de lokale markt,’ aldus Christel Gorissen, schepen in Lanaken. Veel initiatieven gaan over lokaal en vaak kleinschalig voedsel verbouwen, met aandacht voor bodem en milieu. ‘Kijk bijvoorbeeld naar het fenomeen van de pluktuinen waar inwoners mee de vruchten plukken en aankopen van lokale akkers: die hebben ook als voordeel dat mensen mekaar opnieuw ontmoeten en nieuwe sociale netwerken ontstaan.’

Duurzame maaltijden op school

Het gaat de goede richting uit, al zijn er nog uitdagingen. Zo kunnen lokale besturen ook nog winsten maken, bijvoorbeeld als het gaat om duurzame voedselaanbestedingen. ‘Denk aan scholen die warme maaltijden aanbieden voor de leerlingen, of woonzorgcentra en ziekenhuizen voor hun bewoners en patiënten... Door aanbestedingen uit te schrijven volgens de principes van lokale voedselaanpak, maken we een grote sprong voorwaarts,’ aldus de VVSG. Dit past ook in het Vlaamse beleid rond duurzame aanbestedingen.

De VVSG hoopt de lokale besturen ook verder te kunnen blijven ondersteunen in de uitbouw van dit lokale voedselbeleid en diende hiervoor een nieuwe financieringsaanvraag in bij de Vlaamse Landmaatschappij. 

Meer informatie: 

Nathalie Debast, VVSG -persverantwoordelijke, 0497/31.80.77