Gemeenten en OCMW’s organiseren veel meer begrafenissen voor mensen in armoede

In 2019 -dus nog vóór corona- waren er in Vlaanderen meer dan 1.500 begrafenissen voor mensen in armoede, dat zijn begrafenissen (of crematies) waarbij de gemeente of het OCMW de begrafenis regelt en de kosten ten laste neemt. Het zijn er 600 meer dan in 2012 (900). Ongeveer de helft van de gemeenten heeft vaste afspraken gemaakt met een begrafenisondernemer over hoe zo een begrafenis er moet uitzien. Dat blijkt uit een bevraging die de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten deed bij haar leden.

Sterke stijging aantal begrafenissen voor behoeftigen

Het aantal begrafenissen voor mensen in armoede is de voorbije jaren aanzienlijk toegenomen, van 900 in 2012 naar 1.525 in 2019. Het gaat dan om mensen die sterven zonder inkomsten of om nabestaanden die onvoldoende middelen hebben om een vriend of familielid te begraven. Dan is het de decretale opdracht van de gemeente of het OCMW om voor de lijkbezorging in te staan. De aantallen zijn het grootst in de centrumsteden. ‘De armoedecijfers zitten al een hele tijd rond de 10% in Vlaanderen. Toch zien we dat meer mensen op het einde van hun leven onvoldoende reserve hebben om de begrafenis te betalen, van zichzelf of van een vriend of familielid’ aldus Wim Dries, voorzitter van de VVSG. ‘De lokale besturen staan dicht bij de mensen, sommige overledenen kregen ook al tijdens hun leven hulp van het OCMW, het is logisch dat ze hier dan ook nog voor zorgen.’

Meer kwaliteit door afspraken met begrafenisondernemers

Als iemand sterft, wil men een waardig afscheid. Mensen met weinig middelen maken zich zorgen omdat ze niet weten hoe ze hun eigen uitvaart of die van geliefden gaan betalen. Ze vrezen ook dat het allemaal snelsnel gebeurt en zonder die zaken die een laatste afscheid warm en menselijk maken, zoals gedenkkaartjes, tijd om afscheid te nemen of een naambordje bij het graf of de urne. Om aan die bezorgdheid tegemoet te komen, maakte de VVSG in 2013 de leidraad voor een menswaardige begrafenis voor mensen in armoede (pdf in bijlage). Die heeft er mee toe geleid dat steden en gemeenten algemene afspraken maken met een begrafenisondernemer over de prijs en de kwaliteit. ‘Een kleine gemeente waar men per jaar één of twee van dit soort begrafenissen heeft, kan dat ook regelen wanneer er zich een sterfgeval voordoet. Voor een grotere gemeente is het wel zeer waardevol om vooraf goede afspraken te maken en de voorwaarden vast te leggen. Het is een manier om dit soort begrafenissen ook vanuit de lokale besturen professioneel aan te pakken en het geeft mensen in armoede rust wanneer ze weten hoe dit zal verlopen,’ aldus Dries. 

Los van corona

Deze cijfers gaan over 2019, nog voor Corona de samenleving trof. De VVSG verzamelt de coronacijfers volgend jaar.        

Meer info: Nathalie Debast, verantwoordelijke perszaken, 0497/31.80.77