Persbericht: Wachtlijsten voor schuldhulpverlening in een kwart van de OCMW’s

Wie schulden heeft, moet mogelijk even wachten op schuldhulpverlening wanneer hij of zij bij een OCMW aanklopt. Dat is zo in één op vier OCMW’s, blijkt uit een rapport van het Vlaams Centrum Schuldenlast (VCS). Complexere schulddossiers, meer multi-problemgezinnen en te weinig personeel zijn hiervoor de meest aangehaalde redenen. De Vereniging van Vlaamse Steden en gemeenten (VVSG) herhaalt dan ook haar vraag aan Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen om werk te maken van een financiering van de diensten schuldbemiddeling.

Aantal mensen met schulden bij het OCMW

De OCMW’s kregen in 2016 55.181 gezinnen met schulden over de vloer, in absolute cijfers een lichte daling tegenover 2015 (-1,7%).Omdat een deel van de OCMW’s met wachtlijsten werkt, is dit niet iets om optimistisch over te zijn. ‘Op het terrein merken we een toename van de problematiek. Mensen die het niet redden met hun inkomen, tegenslag krijgen of te veel leningen aangaan’, zegt Helena Janssens van OCMW Tienen.De OCMW’s zetten vooral in op budgetbeheer en schuldbemiddeling, minder op budgetbegeleiding.

Wachtlijsten

In 2016 werkten één op de vier OCMW’s met wachtlijsten. Dat betekent dat de nood aan schuldhulpverlening wel werd vastgesteld, maar het OCMW die niet binnen een redelijke termijn kan aanbieden. Dit is vooral zo in grotere steden. De wachttijd bedraagt gemiddeld drie maanden. ‘Doorgaans tracht het OCMW dan wel een antwoord te bieden op een acuut probleem, bijvoorbeeld wanneer ook een uithuiszetting dreigt, maar de aanpak van de problematiek in zijn geheel moet dan wachten’ aldus Gerry Van de Steene van OCMW Sint-Niklaas. . ‘Een schuldhulpverlening vereist een constante kwaliteitsgarantie, je kan de lat niet eventjes laten zakken in een dossier waar je de gegrondheid van intresten of de verjaringstermijn moet nagaan. Ook psycho-sociaal vergt dit een intensieve begeleiding,’ aldus Van de Steene. Precies om die kwaliteit te waarborgen, kan je ook de dossierlast per personeelslid niet zomaar eventjes verhogen.

Redenen voor wachtlijsten

Driekwart wijt de wachtlijsten aan de toegenomen complexiteit van de schuldenproblemen, een ontoereikende personeelsbezetting en een wijziging van het profiel van het cliënteel. ‘Complexe dossiers doordat er naast schulden ook andere problematieken spelen, zoals nieuwe samengestelde gezinnen en echtscheidingen, minder onderhandelingsruimte met schuldeisers, meer kleinere schulden…’, stelt Nathalie Maertens van OCMW Roeselare. Er zitten nu ook meer jongeren, ouderen, zelfstandigen, verslaafden of personen met een psychiatrisch beeld bij het cliënteel. Omdat het vaak mensen met weinig financieel inzicht zijn die aankloppen, doen de OCMW’s eerder aan schuldbemiddeling en budgetbeheer dan aan budgetbegeleiding. In de twee eerste gevallen neemt het OCMW alles over van de cliënt-neemt contact met schuldeisers, doet betalingen, etc-, en bespreekt dit in een lerend traject met de cliënt. Bij budgetbegeleiding blijft de cliënt zelf instaan voor de besteding van zijn budget en doet die ook de betalingen zelf. In ieder geval is het de bedoeling om de cliënt opnieuw zelfredzaam te maken, maar het overschakelen van schuldbemiddeling of budgetbeheer naar een budgetbegeleiding vergt een zeer intensieve begeleiding.

Dringende Vlaamse financiering nodig

Sedert 1996 bepaalt de overheid wie in Vlaanderen aan schuldbemiddeling mag doen. Naast een aantal juridische beroepen zijn dat de OCMW’s en de CAW’s. Vlaanderen legt die laatste twee ook kwaliteitsvereisten op, zoals het hebben van gespecialiseerde maatschappelijk werkers en juristen. ‘De OCMW’s zijn perfect geplaatst om mensen met schulden te helpen, en nemen hierin volop verantwoordelijkheid door zelf te investeren in budget- en schuldhulpverleners. Tien jaar geleden waren wachtlijsten bij OCMW’s ondenkbaar, nu doen één op vier dit omdat de vraag niet bij te houden is. Hoogtijd dus dat Vlaanderen een tandje bijsteekt door te investeren in personeel bij de OCMW’s’, zegt Rudy Coddens, voorzitter van de afdeling OCMW’s bij de VVSG. Dat Vlaanderen investeert in preventie van schuldenlast is goed, maar het mag de ogen niet sluiten voor wie het water vandaag aan de lippen staat. ‘Wachten op hulp leidt tot schrijnende toestanden want mensen komen ondertussen nog meer in de problemen’, besluit Coddens.

Meer informatie:

Nathalie Debast, VVSG-persverantwoordelijke, 0497/31.80.77

Voor getuigenissen uit de praktijk:

Gerry Van de Steene, OCMW Sint-Niklaas, 0494/51.42.03

Helena Janssens, OCMW Tienen, 0474/69.16.62

Nathalie Maertens, OCMW Roeselare, 051/80.59.64