PB Voka enquête: Zonder Duitse heropleving én Brexit-akkoord valt België wellicht in recessie

Uit een bevraging van ondernemersorganisatie Voka bij 500 Vlaamse ondernemingen blijkt dat 1 op 4 Vlaamse exportbedrijven in de komende maanden minder bestellingen verwacht. De export naar Duitsland (grootste handelspartner) en het Verenigd Koninkrijk (vierde grootste handelspartner) staat vandaag al onder druk. 34% van de Vlaamse ondernemingen die exporteren naar Duitsland zien hun afzetmogelijkheden afnemen. Voor het Verenigd Koninkrijk ziet vandaag al bijna 1 op 2 (45%) bedrijven hun uitvoer afnemen. “Tenzij de Duitse economie zich op korte termijn herstelt en een ‘no deal-Brexit' alsnog afgewend wordt, valt een recessie allicht moeilijk te vermijden”, zegt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Voka.

De Vlaamse ondernemers maken zich in het algemeen steeds meer zorgen over de verslechterende economische omstandigheden. 1 op 5 verwacht de komende zes maanden een krimp in de bedrijfsactiviteit, het zwakste cijfer sinds Voka zes jaar geleden startte met haar ledenbevragingen. Ter vergelijking, anderhalf jaar geleden ging maar 7% uit van een dalende activiteit (zie grafiek 20190822 Conjunctuurenquête - Pessimisme ondernemers). “De ongerustheid van de Vlaamse ondernemers past in de reeks tegenvallende economische indicatoren die de voorbije maanden opgetekend werden”, verklaart Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen. Zo was de activiteit in de uitzendsector in het verleden doorgaans een betrouwbare indicator voor wat de hele economie te wachten stond. In juni lag die uitzendactiviteit 4,6% lager dan een jaar eerder, het slechtste cijfer sinds 2013 (zie grafiek 20190822 Conjunctuurenquête - Vertragende uitzendactiviteit).

Internationale onzekerheid

De kansen op een recessie zijn groot, maar de risico’s op een zware terugval blijven vooralsnog beperkt. De huidige economische malaise is immers niet zozeer te wijten aan het uiteenspatten van een zeepbel (zoals in 2008), maar eerder aan een opeenstapeling van onzekerheden die wegen op de economische activiteit. “En vandaag is er spijtig genoeg geen gebrek aan onzekerheden: de handelsoorlog van Trump, de aarzeling van de Chinese economie, de Brexit, de problemen in de Duitse industrie, de financiële markten, … Die toenemende onzekerheid en de impact daarvan op de economische activiteit valt ook voor de Vlaamse ondernemers niet te ontlopen”, zegt Van Craeynest.

“In Duitsland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk zakte de economische activiteit in het tweede kwartaal, terwijl de Italiaanse economie stagneerde. Samen zijn die landen goed voor de helft van de Europese economie en een derde van de Vlaamse goederenuitvoer. Bovendien lijken de recessierisico’s in zowat de hele wereldeconomie toe te nemen”, aldus Van Craeynest. In de Verenigde Staten wijst de geïnverteerde rentecurve, de voorbije 60 jaar de meest betrouwbare recessievoorspeller, al enige tijd op een reëel recessiegevaar. In Duitsland staat de industriële activiteit onder druk met een terugval van 6% in juni, in vergelijking met een jaar eerder (zie grafiek 20190822 Conjunctuurenquête - Duitse industrie). “Dat is de grootste terugval sinds 2009. Problemen in de Duitse industrie blijven doorgaans niet zonder gevolgen voor de Vlaamse industrie”, klinkt het waarschuwend.

Brexit werpt schaduw

Daarnaast blijft er natuurlijk de Brexit-saga die de economische vooruitzichten in Europa, België en Vlaanderen overschaduwt. De kansen op een harde Brexit na 31 oktober blijven toenemen, wat ernstige risico’s inhoudt voor de Vlaamse economie. 8% van de Vlaamse goederenuitvoer is bestemd voor het Verenigd Koninkrijk. “Recessies blijven notoir moeilijk te voorspellen, maar de kans dat de Vlaamse economie tegen het einde van het jaar in recessie belandt, is vandaag groter dan op elk moment sinds begin 2013. Tenzij de Duitse economie zich op korte termijn herstelt en een ‘no deal-Brexit' alsnog afgewend wordt, valt een recessie allicht moeilijk te vermijden”, zegt Van Craeynest.

Met de verslechterende vooruitzichten in de hand, doet Voka ook een oproep aan de Europese leiders om een Brexit zonder akkoord te vermijden. “We zien dat er inspanningen geleverd worden om alsnog tot een akkoord te komen. Wij hopen vurig dat dit lukt, want een Brexit zonder akkoord brengt in Vlaanderen 28.000 banen in gevaar. Als er zich binnen 10 weken toch een 'no deal-Brexit' voltrekt, moeten de federale en Vlaamse regeringen samenwerken om de impact op onze ondernemingen en de werkgelegenheid tot een minimum te beperken. Met bovenop de Brexit ook de andere bedreigingen zoals de handelsoorlogen en de stilvallende Duitse economie, is het duidelijk dat alle bestuursniveaus ons land tegen dergelijke economische schokken moeten beschermen”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.

Afbeeldingen in onze beelddatabank zijn vrij te gebruiken mits bronvermelding.

Meer informatie

Kasper Demol – woordvoerder

kasper.demol@voka.be – 0472 58 63 76