Silah alımında rüşvet iddiaları Güney Afrika’yı sarsıyor

 İsveç’ten satın aldığı savaş uçakları Güney Afrika Devlet Başkanı Jacop Zuma ve hükümeti  güç durumda bıraktı. Muhalefet partileri ve barış örgütleri Zuma’yı 1990’lı yıllarda silah alımında ortaya çıkan rüşvet iddialarının araştırmaya zorlamak için Anayasa Mahkemesi’ne gitmeye hazırlanıyorlar.

Irkçı aparhheid rejimine karşı ANC’yi politik ve ekonomik olarak destekleyen ülkelerden birisi de İsveç idi. ANC’nin iktidara gelmesinin ardından yeni kurulan hükümetle iyi ilişkiler kuran İsveç silah tekeli SAAB ve ortağı İngiliz BAE ile birlikte Güney Afrika’ya İsveç’in ürettiği 24 savaş uçağı sattı. Ancak savaş tekellerinin uçak satabilmek için Güney Afrikalı yetkililere rüşvet verdikleri iddiaları ortaya atıldı. İddiaları araştırmak amacıyla İsveç, ingiltere ve Güney Afrika’da soruşturmalar başlatıldı. BAE İngiliz hükümetine 3,5 miljar tazminat ödeyince, geçtiğimiz yıl soruşturma durduruldu ve olayın üzerine gidilmedi. İsveç polisi kanıt olmadığı gerekçesiyle dosya raflara kaldırıldı. OECD’nin yolsuzluklarla mücadele birimi rüşvet iddialarını titizlikle araştırmadığı için İsveç’i eleştirdi. Güney Afrika’daki soruşturma ise manipüle edildi ve durduruldu.

Tekellerin uçak satabilmek için o sıralar Savunma Bakanlığı Danışmanlığı görevini yürüten Fana Hlongwane 120 milyon kron rüşvet verdikleri iddia edliyor. Paraların büyük bir bölümünün Saab tarafından Güney Afrika’da kurulan Sanip adlı şirket aracılığı ile verildiği belirtiliyor. Saab yöneticileri rüşvet verdikleri suçlamasını reddetmekle birlikte ortakları BAE tekelinin 24 milyon kronu Sanip’e gönderdiğini, daha sonra bu paranın Hlongwane’e verildiğini kabul ediyorlar. Geçtiğimiz günlerde İsveç TV 4 kanalı uçak satışı sırasında 50 milyon kronun daha ödendiğini, bu yıl içinde de 30 milyon kron ödendiğini kanıtlayan belge ve bilgiler olduğunu açıkladı. Bu açıklamaların ardından İsveç Barış Derneği ve Hıristiyan örgütlerinin de aralarında bulunduğu dernek ve kuruluşlar savcıları göreve çağırdılar ve kapsamlı bir soruşturma yapılarak rüşvet iddialarının açığa çıkarılmasını talep ettiler.

Bu açıklamalar Güney Afrika’da da yankı buldu. Barış örgütleri ortaya çıkan bilgileri mahkemelere ilettiler veiddiaların açığa çıkarılmasını istediler. Uçak alım sözleşmesinin yırtılmasını,  İsveç Hükümeti ve Saab’ın tazminat ödemesini de talep ediyorlar.

Murat Kuseyri/Stockholm