Goroeswr strôc am i fwy deall strôc a helpu i ailadeiladu bywydau

• Nid yw dros chwarter (27%) o’r boblogaeth yn gwybod bod strôc yn digwydd yn yr ymennydd - gan amlygu diffyg ymwybyddiaeth am brif achos anabledd y DU.
• Mae dau draean o oedolion yng Nghymru yn adnabod rhywun sydd wedi cael strôc ond mae'r rhan fwyaf yn cyfaddef bod ganddynt ddiffyg yn yr ymwybyddiaeth a dealltwriaeth sydd eu hangen i gefnogi goroeswyr strôc wrth iddynt wella.
• Mewn arolwg arall o oroeswyr strôc, dywedodd mwy na phedwar allan o bump (85%) nad oedd y bobl yr oeddent yn cysylltu gyda yn dyddiol â hwy yn deall effaith y strôc.

Mae ymchwil syfrdanol arall yn dangos bod bron i draean (30%) o bobl (i) yng Nghymru sy'n adnabod rhywun sydd wedi goroesi strôc yn cyfaddef eu bod yn ei chael hi'n anodd I’w cefnogi i wneud eu gwellhad gorau posibl, yn ôl canfyddiadau newydd (ii) a gyhoeddwyd gan y Gymdeithas Strôc.

Mae'r ymchwil yn dangos bod un rheswm pwysig dros y diffyg cymorth strôc i oroeswyr yn deillio o ddiffyg ymwybyddiaeth o'r hyn yw strôc a sut mae'n effeithio ar bobl. Yn wir syfrdanol, nid yw mwy na chwarter (27%) y cyhoedd yn y DU (ii) yn gwybod ble yn y corff mae strôc yn digwydd: yr ymennydd.

I'r rhai yng Nghymru sy'n adnabod goroeswr strôc, mae nifer enfawr o bedwar allan o bump (i) (82%) yn teimlo y byddai dealltwriaeth gwell o strôc yn eu helpu i gefnogi'r goroeswr yn well. Hyn oll, er mai strôc yw prif achos anabledd y wlad.

Darganfyddodd yr ymchwil (i) hefyd mai allan o’r rheini yng Nghymru sy'n adnabod rhywun yn bersonol sydd wedi cael strôc:

Mewn arolwg ar wahân (iii) o oroeswyr strôc, dywedodd mwy na phedwar allan o bump (85%) o oroeswyr strôc nad oedd y bobl y cawsant gyswllt dyddiol â hwy yn deall effaith y strôc. Mae'r bwlch gwybodaeth 'hwn yn atal goroeswyr rhag cael y cymorth sydd ei angen arnynt gan y rhai sydd agosaf atynt, ac yn atal goroeswyr rhag gwneud yr adferiad gorau posibl i ailadeiladu eu bywydau ar ôl strôc.

Roedd y dad I ddau o blant, Dave Jones o Rydaman yn 36 oed pan gafodd strôc yn 2017. Roedd ganddo gur pen a phendro ac roedd yn rhaid iddo adael y gwaith. Gwaethygodd ei gyflwr a deffrodd ddeuddydd yn ddiweddarach yn methu gweld.

Dywedodd Dave: “Roeddwn i'n weddol ifanc ac yn heini, roeddwn i'n mynd i'r gampfa yn rheolaidd. Ni wnes i hyd yn oed ystyried y gallwn gael strôc.

“Ddaru sgan dangos fy mod wedi bod yn gwaedu yn fy ymennydd a ddaru nhw ddweud fy mod yn lwcus i fod yn fyw. Pan ddaeth fy ngolwg yn ôl roeddwn yn gweld popeth yn dwbl a dwi'n dal i gael trafferth gyda fy nghof, blinder a thrafferth rheoli fy emosiynau.

“Gall o wneud i chi deimlo'n unig iawn gan nad yw pobl yn deallpam nad ydw i yr un person ‘roeddwn i o’r blaen. Y diwrnod diwethaf roeddwn i eisiau crio am ddim rheswm, yna roeddwn i'n chwerthin. Ond mae pobl yn dweud, ‘mae o’n ddyn dros chwe throedfedd, beth sy’ bod gyda fo?’ Nid ydynt yn deall y gwahanol ffyrdd y mae strôc yn effeithio arnoch chi.”

Ymunodd Dave â grŵp Cymdeithas Strôc ar gyfer goroeswyr strôc iau yn Sir Gaerfyrddin, sydd wedi bod yn gefnogaeth enfawr.

Ychwanegodd: “Cefais wybod pwy oedd fy ffrindiau go iawn ar ôl y strôc. Nid oedd rhai am draelio amser efo fi erbyn hynny, felly roedd cyfarfod â goroeswyr eraill fel fi yn mor bwysig.

“Mae wedi fy helpu i ddysgu nad yw o nawr am fynd yn ôl at y ffordd yr oedde chi cyn y strôc, ond am gymryd camau bach i ailadeiladu eich bywyd mewn ffordd wahanol. Ac mae angen i bawb ddeall hynny fel y gallant eich cefnogi chi.”

Cyhoeddodd yr elusen ei chanfyddiadau i nodi lansiad ei hymgyrch ddiweddaraf, ‘Rebuilding Lives’, sy'n ceisio dangos yr heriau sy'n wynebu goroeswyr strôc a'r rhai sy'n eu cefnogi gyda'u hadferiadau. Mae canfyddiadau eraill yn datgelu'r effeithiau niweidiol y gall strôc eu cael ar rwydweithiau a pherthnasoedd cymdeithasol:

Roedd mwy nag un o bob 10 o ymatebwyr yn cyfaddef eu bod yn gweld y goroeswr yn llai ar ôl eu strôc.

Cyfaddefodd mwy nag un o bob chwech o'r rhai sy'n adnabod goroeswr strôc eu bod yn treulio llai o amser gyda nh oherwydd eu nad oeddynt yn gweld y goroeswr yn yr un ffordd yn dilyn eu strôc.

Dywedodd chwarter (25%) y bu gostyngiad mewn gweithgarwch cymdeithasol ar ran y goroeswr strôc.

Dywedoedd Carol Bott, Cyfarwyddwr y Gymdeithas Strôc yng Nghymru: “Mae strôc yn digwydd yn yr ymennydd, y ganolfan sy’n reoli dros pwy ydym ni a beth y gallwn ei wneud. Mae'r effaith yn amrywio yn ôl pa ran o'r ymennydd sy’n cael ei heffeithio. Gallai fod yn unrhyw beth, o effeithio arnoch yn gorfforol, ar eich gallu i siarad neu ar eich emosiynau a'ch personoliaeth. Felly, mae'n wir yn sialens i bawb wrth iddynt fynd i'r afael â'r digwyddiad hwn sy'n newid bywyd cyn gymaint.

“Mae'r adroddiad hwn yn amlygu cymhlethdod strôc ac yn codi'r angen ymhlith pobl i ddeall effaith strôc er mwyn cefnogi eu hanwyliaid yn well.

“Mae hynny'n eithaf brawychus o ystyried bod bron i 70,000 o oroeswyr strôc yn byw yng Nghymru, gyda llawer ohonynt yn ddibynnol ar eu ffrindiau a'u teulu I gael cymorth gyda byw bob dydd ac i ddeall eu hanghenion emosiynol ac iechyd meddwl.

“Nid oes rhaid iddo fod fel hyn. Rydym yn annog y bobl hynny sy'n adnabod rhywun sydd wedi cael strôc i helpu i droi hyn o gwmpas. Estynwch allan i'r Gymdeithas Strôc am gymorth er mwyn i ni allu cefnogi goroeswyr strôc i ailadeiladu eu bywydau.

I gael rhagor o wybodaeth am yr hyn y gallwch ei ddisgwyl ar ôl strôc, mae'r Gymdeithas Strôc wedi gweithio mewn partneriaeth â Choleg Brenhinol y Meddygon i gynhyrchu llyfryn sydd ar gael yma:https://tinyurl.com/yyqj638z