Lansio ymgyrch Cymru i leihau risg y genedl o strôc

Mae’r Gymdeithas Strôc wedi lansio ymgyrch Cymru gyfan wedi’i hanelu at leihau nifer yr achosion o strôc ledled y wlad.

Mae tri ffactor risg penodol sy’n rhoi pobl mewn risg gynyddol o gael strôc. Bydd ymgyrch Lleihau eich Risg o Strôc yr elusen yn codi ymwybyddiaeth o nifer yr achosion o strôc sy’n cael eu hachosi gan bwysau gwaed uchel, Ffibriliad Artrïaidd (AF) a Phyliau o Isgemia Dros Dro (TIA), sydd hefyd yn cael ei adnabod fel strôc fach neu bwl rhyfedd.

Dywedodd Ana Palazón, Cyfarwyddwr Cymru y Gymdeithas Strôc:

“Trwy weithredu ar y tri ffactor risg strôc mwyaf, gallem leihau nifer y strociau ledled Cymru hyd at 50%. Rydym ni’n gofyn i bobl wneud tri pheth syml:

• Mynd i wirio eu pwysedd gwaed unwaith y flwyddyn;
• Gwirio eu curiad calon am unrhyw afreoleidd-dra
• Ceisio sylw meddygol ar unwaith os byddant yn dioddef unrhyw symptomau strôc, fel gwendid wynebol, gwendid yn y breichiau neu leferydd aneglur.”

Mae pwysau gwaed uchel yn un o ffactorau risg mwyaf strôc, ac yn cyfrannu at 54% o strociau. Nid oes rhaid i bwysau gwaed uchel gael unrhyw symptomau, felly'r unig ffordd i wybod a oes gennych chi bwysau gwaed uchel yw mynd i’w fesur yn rheolaidd.

Ffibriliad Artrïaidd (sydd hefyd yn cael ei adnabod fel AF) yw’r math mwyaf cyffredin o guriad calon afreolaidd yng Nghymru. Mae pobl sy’n byw ag AF bum gwaith yn fwy tebygol o gael strôc ac mae strociau sy’n cael eu hachosi gan AF yn fwy tebygol o arwain at farwolaeth, neu achosi lefelau uchel o anabledd i’r goroeswr.

Y trydydd ffactor risg mwyaf yw Pyliau o Isgemia Dros Dro, sy’n digwydd pan ymyrrir ar y cyflenwad gwaed i’r ymennydd am gyfnod byr yn unig. Er efallai na fydd y symptomau’n para’n hir iawn, mae’r TIA yn ddifrifol iawn o hyd. Mae’n arwydd bod yr unigolyn mewn risg o gael strôc. Dyna pam mae TIA yn cael ei alw’n strôc rybudd yn aml, ond mae gormod o bobl yn anymwybodol o’r cysylltiad rhwng TIA a strôc, ac nid ydynt yn ceisio’r help nac yn cael y cymorth sydd ei angen arnynt. Yn aml, mae pobl yn diystyru symptomau TIA fel “pwl rhyfedd”; fodd bynnag, gallai gwneud hynny beryglu bywyd, gan fod mwy na 25% o bobl sydd wedi cael strôc wedi cael strôc neu TIA yn flaenorol.

Mae’r Gymdeithas Strôc yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru a’r saith bwrdd iechyd ledled Cymru i godi ymwybyddiaeth ar draws y boblogaeth gyfan. Ffocws yr ymgyrch fydd annog aelodau’r cyhoedd i gymryd cyfrifoldeb dros wirio eu curiad calon a’u pwysau gwaed yn rheolaidd, a gwneud yn siŵr eu bod nhw’n ceisio triniaeth feddygol frys os byddant yn drwgdybio afreoleidd-dra neu’n dioddef symptomau strôc.

Dywedodd Ana, “Dylid trin holl symptomau strôc yn ddifrifol, ni waeth pa mor gyflym y maen nhw’n pasio. Dylai pobl gadw llygad allan am wendid wynebol neu wyneb llipa, colli symudedd ar un ochr neu broblemau â lleferydd.”

“Mae’r neges Act FAST yn hanfodol bwysig; Wyneb, Braich, Lleferydd ac Amser i ffonio 999 (Face, Arm, Speech and Time to call 999). Gorau po gyntaf y caiff pobl help meddygol i gael y canlyniadau gorau ac anabledd llai. Peidiwch ag anwybyddu pyliau rhyfedd, ffoniwch 999 ar unwaith.”

I gael mwy o wybodaeth am yr ymgyrch anfon ebost i info.cymru@stroke.org.uk neu dilynwch ni ar Twitter @strokewales. Os yw strôc wedi’ch effeithio chi neu aelod o’ch teulu, ffoniwch ein llinell gymorth ar 0303 3033 100.