Slaap laadt de hersenen weer op

Minder dan zes of zeven uur slapen per nacht verhoogt het risico op depressie, hart- en vaatziekten en kanker, maar professor Matthew Walker benadrukt vooral het verband tussen cognitieve geheugenstoornissen en slaap.

– Het is belangrijk dat onderzoek aantoont hoe groot het risico van slecht slapen is. Voeg daar nog aan toe dat het besluitvormings- en leervermogen wordt verstoord en aangetast door te weinig of slecht slapen, zegt Filip Andersson, business developer en slaapexpert bij CURA of Swedenof Sweden, dat sinds 2017 verzwaringsdekens ontwikkelt en aanbiedt.

Slaap bestaat uit zowel REM-slaap, droomslaap als NREM-slaap, diepe slaap, waarbij voldoende perioden van beide fasen een goede slaap bepalen. Matthew Walker benadrukt echter NREM-slaap als een risicofactor gelinked aan geheugenstoornissen. Tijdens NREM-slaap worden de hersenen gereinigd van schadelijke stoffen en het eiwit, bèta-amyloïde, dat aan de basis ligt van de ziekte van Alzheimer. Hierbij spelen de gliacellen in de hersenen een centrale rol omdat ze tijdens de diepe slaap krimpen en ruimte creëren tussen zenuwcellen. Terwijl we slapen, wordt cerebrospinale vloeistof tussen de cellen geïnjecteerd en spoelt slakproducten weg.

Matthew Walker en zijn onderzoeksteam hebben een toename gezien in de hoeveelheid plaque bij mensen die niet genoeg slaap krijgen, wat hem ervan heeft overtuigd dat de kwaliteit van slaap een biomarker kan worden voor cognitieve geheugenstoornissen. Hij benadrukt ook dat onze behoefte aan slaap net zo groot is, ongeacht de leeftijd. Lange tijd geloofde onderzoek dat oudere mensen niet zo veel hoefden te slapen, maar het is eerder zo dat het slaappatroon verandert met de leeftijd.

Voor wie beter wil slapen, zijn vaste tijden van liggen en wakker worden van groot belang voor het slaapregulerend vermogen van het lichaam. Een andere truc is om 's avonds niet te laat te sporten, of om een warm bad te nemen voordat je naar bed gaat.

– Wees voorzichtig met cafeïne. Het hecht zich aan dezelfde receptoren in de hersenen als de stof adenosine. Adenosine bouwt zich gedurende de dag op in het lichaam en geeft na ongeveer twaalf uur slaapsignalen aan het lichaam. Cafeïne blokkeert adenosine en heeft een halfwaardetijd van ongeveer zes uur, dus koffie laat op de dag bedriegt het slaapgevoel van het lichaam.

Een verzwaringsdeken is een ander hulpmiddel om te slapen. Ze worden al ongeveer tien jaar in de gezondheidszorg gebruikt en de technologie is gebaseerd op DPS, Deep Pressure Stimulation (diepe druksimulatie), waarbij het gewicht en de constructie van de deken een zachte omhelzing creëren en door de constante druk het lichaam helpt te ontspannen.

– Het werkt als een tactiele massage. Het gewicht dempt het sympathische zenuwstelsel, dat bij stress wordt ingeschakeld. Tegelijkertijd neemt de activiteit van het parasympathische zenuwstelsel toe, wat een kalmerend effect geeft en het voor velen gemakkelijker maakt om in slaap te vallen.

Onderzoek heeft aangetoond dat verzwaringsdekens een effect hebben op zowel slaap- als angstproblemen. CURA of Zweden werkt momenteel samen met de Universiteit van Uppsala in Zweden aan een onderzoek naar de relatie tussen het gebruik van verzwaringsdekens en de afscheiding van hormonen die verband houden met slaap en ontspanning.

– Het is de eerste studie over verzwaringsdekens die de hormonale effecten onderzoekt. Het gebrek aan slaap is de afgelopen jaren naar voren gekomen als een belangrijk gezondheidsprobleem, wat volgens mij te maken heeft met zowel een toenemend aantal wetenschappelijke studies over slaap, als toegenomen stress en slaapproblemen in de samenleving. Velen van ons moeten beter slapen en het is verheugend dat velen het effect ervaren van slaap hulp die we aanbieden.

Geschreven door Viktoria Ekberg, Zweedse Alzheimervereniging